Jacques-Jean Dutry

architecte belge

Jacques-Jean Dutry
Image illustrative de l'article Jacques-Jean Dutry
Vue de la façade du château Gavergracht à Vinderhoute, d'après Pierre-Jacques Goetghebuer, Choix des monumens, édifices et maisons les plus remarquables du Royaumes des Pays-Bas, Gand, Imprimerie de A.B. Steven, 1827, planche LXXII.
Présentation
Naissance
Gand, Belgique
Décès (à 78 ans)
Gand, Belgique
Mouvement Architecture néoclassique
Formation Académie royale des beaux-arts de Gand
Œuvre
Réalisations Château Gavergracht, Jardin anglais du château d'Ooidonk, chaire à prêcher de l'Église Saint-Jacques de Gand
Entourage familial
Père Adrien Dutry
Mère Marie-Anne Fermondt
Famille Josse Fermondt (cousin et beau-père)

Jacques-Jean (Jacobus-Joannes) Dutry (1746 - 1825) est un architecte qui a dessiné les plans de plusieurs châteaux, maisons de campagne et jardins dans la région de Gand (Flandre-Orientale, Belgique)[1].

Biographie modifier

Famille modifier

Il est né à Gand le [2]. Il est le treizième enfant d'Adrien et de Marie-Anne Fermondt. Il épouse à Gand (Saint-Michel-Sud) le Anne-Marie Fermondt, fille de son cousin germain l'architecte Josse Fermondt et de Louise-Josèphe Hebbelynck, dont il eut onze enfants. Il décède à Gand le [2].

Formation modifier

Il apprend les premiers éléments d’architecture à l'Académie royale des beaux-arts de Gand, où il remporte le le premier prix de la seconde classe, et le le premier prix de la première classe d'architecture[3]. Il reçoit parallèlement une formation traditionnelle de maître d'œuvre au sein de la corporation des Métiers unis des Charpentiers et des Menuisiers de Gand où il reçoit la maîtrise en 1773. En , il informe la direction de l’Académie royale des beaux-arts de Gand qu’il quitte l’école et se rend à Paris avec quatre autres condisciples de la section d’architecture[4].

Carrière modifier

À partir de 1776, il est mentionné dans l’annuaire de Gand comme maître charpentier. Il habite alors rue aux Draps (Drabstraat) à Gand chez son cousin germain, l’architecte et maître maçon Josse Fermondt. En 1787, il s'établit quai des Dominicains (Predikherenlei). À partir de 1784, il devient juré et maître à l’épreuve de la corporation des Métiers unis des Charpentiers et des Menuisiers de Gand. Pendant la révolution brabançonne, il exerce temporairement la fonction de directeur de travaux publics[5]. De 1789 à 1808, il est en outre mentionné comme directeur-artiste de l'Académie royale des beaux-arts de Gand[6]. Il devient l'un des principaux architectes actifs à Gand durant le dernier quart du XVIIIe siècle. Ses biographes le décrivent surtout comme l’architecte de nombreux châteaux, maisons de campagne et jardins aux environs de Gand. Selon Dirk Van de Vijver, les dessins énumérés dans le catalogue de vente de sa bibliothèque et de sa collection[7] témoignent de ses compétences comme ingénieur hydraulicien et bâtisseur d'églises pour les abbés de l'abbaye Saint-Pierre de Gand[8].

Réalisations modifier

Il est surtout cité pour avoir dessiné les plans du château Gavergracht à Vinderhoute (1807), pour le compte de la famille van de Woestyne-Clemmen. Ce château est répertorié par l'architecte gantois Pierre-Jacques Goetghebuer dans son livre Choix des monumens, édifices et maisons les plus remarquables du royaume des Pays-Bas, publié à Gand en 1827[9].

Parmi ses autres réalisations, sont également cités:

Style modifier

Son style est un classicisme strict marqué d'influences anglaises et françaises[15]. À ce titre, il est un des représentants de l'architecture néoclassique en Belgique.

Notes et références modifier

  1. J. Immerzeel, De levens en werken der hollandsche en vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters, van het gegin der vijftiende eeuw tot heden, 1842, p. 208 lire en ligne; C. Piron, Algemeene levensbeschrijving der mannen en vrouwen van Belgïe, welke zich door hunne dapperheid, vernuft, geest, wetenschappen, kunst, deugden, dwalingen of misdaden eenen naem verworven hebben seders de eerste tijden tot den dag van heden, Mechelen, J.-F. Olbrechts, 1860, p. 103 lire en ligne; The Architectural Publication Society, The Dictionary of Architecture, Volume II, London, Thomas Richards, 1892, p. 87; A. von Wurzbach, Niederländisches Künstler-Lexikon, Erster Band, Wien und Leipzig, Verlag von Halm und Goldmann, 1906, p. 445; Allgemeines Künstler-Lexikon, Band 31, München Leipzig, K G Saur, 2002, p. 289; U. Thieme et al., Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, Zehnter Band, Leipzig, Verlag von E.A. Seemann, 1914, p. 236; D. Van de Vijver, Ingenieurs en architecten op de drempel van een nieuwe tijd (1750-1830), Leuven, Universitaire Pers Leuven, 2003, p. 17; (ISBN 90 5867 314 6) lire en ligne.
  2. a et b J. Immerzeel, De levens en werken der hollandsche en vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters, van het gegin der vijftiende eeuw tot heden, 1842, p. 208 lire en ligne; A. von Wurzbach, Niederländisches Künstler-Lexikon, Erster Band, Wien und Leipzig, Verlag von Halm und Goldmann, 1906, p. 445; Allgemeines Künstler-Lexikon, Band 31, München Leipzig, K G Saur, 2002, p. 289; U. Thieme et al., Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, Zehnter Band, Leipzig, Verlag von E.A. Seemann, 1914, p. 236.
  3. Egidius Karel Joseph Van de Vivere, Philippe Lambert Spruyt, Konst-lievende mengelingen uytgegeven door de Koninglyke Akademie van Teeken-, Schilder- en Bouwkunden opgerecht binnen de Stad Gend, Gand, P.-F. de Goesin, 1794, p. 29 et 55. lire en ligne
  4. T. De Doncker, Hupsicheyt en hantgedaet. Kunstacademie en ambachtsgilden te Gent ca. 1748-1800. Proefschrift voorgelegd tot het behalen van de graad van Doctor in de geschiedenis, Universiteit Gent, Faculteit Letteren & Wijsbegeerte, 2013, p. 130 lire en ligne.
  5. P. Lenders, Gent, en stad tussen traditie en verlichting (1750-1787) : een institutionele benadering, Kortijk-Heule, U.G.A., 1990, p. 475.
  6. La quintessence du guide fidèle de la ville de Gand, Curieuse & Utile pour l'Année 1794, Gand, chez les Frères Gimblet lire en ligne; Almanach curieus en util voor het VIIIste Jaer der Fransche Republique, ofte den getrouwen wegwyser der commune van Gend en den gregoriaenschen almanach voor het jaer 1800, Gend, by de Gebroeders Gimblet; Nieuwen utilen almanach en wegwyzer der stad Gend, in 'h bezonder, en van het Departement der Schelde in het algemeyn voor het jaer XIII - M.D.CCC.V., Gend, by F.J. Bogaert-De Clercq lire en ligne.
  7. Catalogue d'une belle collection de livres, principalement d'Architecture, de la Science des Ingénieurs, de l'Hydraulique, de la Mécanique, de la Perspective, de l'Art de composer et d'embellir des Jardins dans le goût moderne, traités sur les Beaux-Arts, ... le tout délaissé par Jacques Dutry, en son vivant Architecte dans la ville de Gand, Gand, P.-F. de Goesin-Verhaeghe, 1825 lire en ligne
  8. D. Van de Vijver, Ingenieurs en architecten op de drempel van een nieuwe tijd (1750-1830), Leuven, Universitaire Pers Leuven, 2003, p. 17, (ISBN 90 5867 314 6) lire en ligne; D. Van de Vijver, Les relations franco-belges dans l'architecture des Pays-Bas méridionaux 1750-1830, proefschrift, Katholieke Universiteit Leuven, 2000, 4dln.
  9. Pierre-Jacques Goetghebuer, Choix des monumens, édifices et maisons les plus remarquables du royaume des Pays-Bas, Gand, Imprimerie de A.-B. Stéven, 1827, p. 49; A.-G.-B. Schayes, Histoire de l'architecture en Belgique, depuis les temps les plus reculés jusqu'à l'époque actuelle, T. II, Bruxelles, 1852, pp. 653-654; P. Klopfer, Von Palladio bis Schinkel. Eine Charakteristik der Baukunst des Klassizismus, Eszlilngen a. N., Paul Neff Verlag (Max Schreiber), 1911, p. 159; Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Rijksdienst voor Monumenten-en Landschapszorg, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nd, Gent, Snoeck, Ducaju & Zoon, 1983, p. 53-54.
  10. E. Bekaert, "Het Dentergemse gemeentehuis 1784-1994. Verleden en heden van een gebouw en zijn bewoners", Het tijdschrift van het Gemeentekrediet, jg. 48, nr. 188, 1994/2, p. 5-49.
  11. Baron Verhaegen, Les églises de Gand, Tome II, Bruxelles, Nouvelle société d'éditions, 1938, planche 6, figure 8; Inventaire archéologique de Gand, XII, 1899, p. 119; A. Jacobs, Laurent Delvaux (Gand, 1696 - Nivelle, 1778), Paris, Arthena, 1999, p. 311.
  12. a b et c J. Immerzeel, De levens en werken der hollandsche en vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters, van het gegin der vijftiende eeuw tot heden, 1842, p. 208 lire en ligne; C. Piron, Algemeene levensbeschrijving der mannen en vrouwen van Belgïe, welke zich door hunne dapperheid, vernuft, geest, wetenschappen, kunst, deugden, dwalingen of misdaden eenen naem verworven hebben seders de eerste tijden tot den dag van heden, Mechelen, J.-F. Olbrechts, 1860, p. 103 lire en ligne; Allgemeines Künstler-Lexikon, Band 31, München Leipzig, K G Saur, 2002, p. 289; U. Thieme et al., Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, Zehnter Band, Leipzig, Verlag von E.A. Seemann, 1914, p. 236; J. Vandenbruaene, Astronomische gids voor België, ASP, 2009, p. 110.
  13. J. Immerzeel, De levens en werken der hollandsche en vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters, van het gegin der vijftiende eeuw tot heden, 1842, p. 208 lire en ligne; C. Piron, Algemeene levensbeschrijving der mannen en vrouwen van Belgïe, welke zich door hunne dapperheid, vernuft, geest, wetenschappen, kunst, deugden, dwalingen of misdaden eenen naem verworven hebben seders de eerste tijden tot den dag van heden, Mechelen, J.-F. Olbrechts, 1860, p. 103 lire en ligne; F. De Potter et J. Broeckaert, Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen: Arrondissement Gent, 1,1. Aalter, Afsneê, Asper, Astene, Baaigem, Bachte-Maria-Leerne, Balegem, Bellem, Bottelare, St.-Denijs-Westrem, Destelbergen, Besteldonk, Volume 1, Gent, Annoot-Braeckman, 1864-1870, p. 31 lire en ligne; Allgemeines Künstler-Lexikon, Band 31, München Leipzig, K G Saur, 2002, p. 289; U. Thieme et al., Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, Zehnter Band, Leipzig, Verlag von E.A. Seemann, 1914, p. 236.
  14. J. Immerzeel, De levens en werken der hollandsche en vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters, van het gegin der vijftiende eeuw tot heden, 1842, p. 208 lire en ligne; Allgemeines Künstler-Lexikon, Band 31, München Leipzig, K G Saur, 2002, p. 289; U. Thieme et al., Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, Zehnter Band, Leipzig, Verlag von E.A. Seemann, 1914, p. 236.
  15. U. Thieme et al., Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, Zehnter Band, Leipzig, Verlag von E.A. Seemann, 1914, p. 236; P. Klopfer, Von Palladio bis Schinkel. Eine Charakteristik der Baukunst des Klassizismus, Eszlilngen a. N., Paul Neff Verlag (Max Schreiber), 1911, p. 159.