Description

en: see Image:Nederlandgodsdienst1849-en.PNG

de: siehe Image:Nederlandgodsdienst1849-de.PNG

nl: Gegevens in de kaart zijn afkomstig van de volkstellingsuitslagen, te vinden op www.volkstellingen.nl De kaart zelf is eigen werk.

Op gemeenteniveau is telkens met een kleur weergegeven welke godsdienstgroep er de meerderheid heeft: rood voor protestants, groen voor katholiek. Is deze meerderheid groter dan 66,66% (= 2/3 van de bevolking), dan is een donkere kleur gebruikt; is de meerderheid tussen de 50,0% en 66,66%, dan is een lichte kleur gebruikt. Er zijn zeven gemeenten blauw gekleurd: hier is geen van beide groepen in de meerderheid. In zes gemeenten zijn beide groepen ongeveer of precies even groot: Avenhorn (NH), Mijdrecht (Ut), Oegstgeest (ZH), Oudwulven (Ut), Portengen (Ut) en Stad Delden (Ov). De gemeente Tempel (ZH) is onbevolkt en daarom eveneens blauw gekleurd.

Ter aanvulling zijn ook de godsdienstenclaves weergegeven, allemaal katholiek in protestants gebied, voor zover deze niet blijken uit de (lichtere) kleur van de gemeente. Als enclave wordt beschouwd een dorp of groep van dorpen/buurtschappen volledig omringd door andersgodsdienstig gebied, met zelf in meerderheid een afwijkende godsdienst. Er zijn dertien enclaves weergegeven: in Groningen Kloosterburen / Den Hoorn; in Friesland Bakhuizen, Blauwhuis e.o., Buren (op Ameland), Roodhuis e.o. en Sint Nicolaasga; in Drenthe De Maten, Nieuw-Schoonebeek, Steenwijksmoer e.o., Zandberg en Zorgvlied; in Overijssel Slagharen; in Zuid-Holland Achthuizen e.o. (op Goeree-Overflakkee). Dorpen die weliswaar in de eigen gemeente afwijken qua godsdienst, maar grenzen aan of in de buurt liggen van een gebied dat dezelfde godsdienst heeft, zijn niet weergegeven. Uitzondering vormen Nieuw-Schoonebeek en De Maten, die weliswaar grenzen aan katholiek gebied in Duitsland, maar toch zijn weergegeven omdat Duitsland buiten de kaart valt. Na 1849 zijn in het zuidoostelijk veengebied van Drenthe, hoofdzakelijk door immigratie uit Duitsland, nog een aantal in meerderheid katholieke dorpen ontstaan: Barger-Compascuum, Barger-Oosterveld, Klazienaveen-Noord, Weiteveen en Zwartemeer.

Al met al bieden de volkstellinggegevens van 1849, doordat onkerkelijkheid toen nog haast niet bestond, een mooi overzicht van de godsdienstige achtergrond van de verschillende gemeenten en streken in Nederland. Duidelijk zichtbaar is de godsdienstgrens die dwars door Nederland van zuidwest naar oost loopt (grotendeels te herleiden tot de bestandsgrens tijdens het Twaalfjarig Bestand, 1609 - 1621), maar ook opvallend is het gemengde karakter van grote delen van Noord- en Zuid-Holland en Utrecht. De katholieken zijn hier, net als in de enclaves, nakomelingen van hen die tijdens de Reformatie vasthielden aan het 'oude geloof'.

Conditions d’utilisation

I, Dimitri, en tant que détenteur des droits d’auteur sur cette œuvre, la publie sous les licences suivantes :

Vous avez la permission de copier, distribuer et modifier ce document selon les termes de la GNU Free Documentation License version 1.2 ou toute version ultérieure publiée par la Free Software Foundation, sans sections inaltérables, sans texte de première page de couverture et sans texte de dernière page de couverture. Un exemplaire de la licence est inclus dans la section intitulée GNU Free Documentation License.http://www.gnu.org/copyleft/fdl.htmlGFDLGNU Free Documentation Licensetruetrue

	Ce fichier est disponible selon les termes de la licence Creative Commons Attribution – Partage dans les Mêmes Conditions 3.0 (non transposée).
	Attribution: I, Dimitri
	Vous êtes libre : de partager – de copier, distribuer et transmettre cette œuvre d’adapter – de modifier cette œuvre Sous les conditions suivantes : paternité – Vous devez donner les informations appropriées concernant l'auteur, fournir un lien vers la licence et indiquer si des modifications ont été faites. Vous pouvez faire cela par tout moyen raisonnable, mais en aucune façon suggérant que l’auteur vous soutient ou approuve l’utilisation que vous en faites. partage à l’identique – Si vous modifiez, transformez, ou vous basez sur cette œuvre, vous devez distribuer votre contribution sous la même licence ou une licence compatible avec celle de l’original.
	Ce bandeau de licence a été ajouté à ce fichier dans le cadre de la procédure de mise à jour des licences des images sous GFDL.http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/CC BY-SA 3.0Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0truetrue

Ce fichier est disponible selon les termes de la licence Creative Commons Attribution 2.5 Générique.

Attribution: I, Dimitri

Vous êtes libre :

• de partager – de copier, distribuer et transmettre cette œuvre
• d’adapter – de modifier cette œuvre

Sous les conditions suivantes :

• paternité – Vous devez donner les informations appropriées concernant l'auteur, fournir un lien vers la licence et indiquer si des modifications ont été faites. Vous pouvez faire cela par tout moyen raisonnable, mais en aucune façon suggérant que l’auteur vous soutient ou approuve l’utilisation que vous en faites.

https://creativecommons.org/licenses/by/2.5CC BY 2.5 Creative Commons Attribution 2.5 truetrue

Vous pouvez choisir l’une de ces licences.